Op 17 en en 18 juni 2023 konden bewoners, werkenden en bezoekers van het Hoefkwartier tijdens de Dag van de Architectuur twee dagen lang meewerken aan een gastvrije plek. Bezoekers wandelden samen met Maud Schimmel, projectleider bij de gemeente Amersfoort door alle ontwikkelingen in het Hoefkwartier. Dit gebied transformeert van een monofunctionele werkomgeving naar een volwaardige stadswijk. Daarna konden bezoekers een lezing volgen over hoe je een gastvrije omgeving creëert en deze nieuw verworven kennis inzetten in de praktijk: Hoe richten we het Hoefkwartier in als een gastvrije plek?
Gastvrije werkomgeving (vrijdag)
Desiree Struijk, oprichter van Zin-vol en eigenaar van verschillende panden in het Hoefkwartier, heeft grote ambities én werkt nu al aan een gastvrije plek voor werknemers. Voor corona kon iedereen die wilde bijvoorbeeld komen lunchen in restaurant Zin-vol. Afrekenen deed je zelf. Dat gaat sneller, maar ook het vertrouwen in de gasten is een belangrijk onderdeel. Nu is het restaurant alleen bij verhuur open, het is ook mogelijk om, vergaderzalen te huren bij Zin-Vol. Een kleurrijke ruimte met organische vormen voor de creatieve sessies en een strak vormgegeven ruimte voor wanneer er efficiënt en effectief gewerkt moet worden.
Uit onderzoek van Smart Talents, eveneens een bedrijf van Struijk, bleek dat vormen en kleuren dit effect hebben op mensen. Net als wanneer je wat eet en drinkt. Zo krijg je tijdens je vergadering precies op tijd een gezonde brain booster te eten of drinken, nét voor je dipje. En de lunch is zo samengesteld dat je goed kunt focussen en werken. Als niet alleen deze plek, maar het hele gebied en alle kantoren op zo’n manier ingericht kunnen worden, heb je een gebied dat alles biedt dat het werken nodig heeft. Dát, zo stelt Struijk, is een gastvrije werkomgeving.
Gastvrij ontwerpen (vrijdag)
“Voor voetgangers is het hier niet echt gastvrij: wandelpaden houden op als de parkeerplaatsen ophouden: waarmee zelfs het wandelen hier dus is gekoppeld aan de auto.” Dat constateerde architect én oprichter van het Celciushuis Eugene Zaaijer. Honderden mensen lopen dagelijks een lunchwandeling door het Hoefkwartier. En steeds meer bewoners zijn op zoek naar een plekje om te verblijven in de buitenlucht. Maar de mogelijkheden zijn beperkt. Wat ontbreekt is de nodige dichtheid, aldus Zaaijer.
“Dichtheid keer diversiteit is nabijheid,” zei hij. Hiermee refereerde Zaaijer naar Alderfer, die een verkorte versie van de piramide van Maslov maakte. Mensen hebben allereerst veiligheid nodig, om voort te bestaan. Daarna is er ruimte voor verwantschap en dan pas kan men groeien. Een gebied moet dus zo ingericht zijn dat men zich veilig voelt en elkaar kan ontmoeten. Dan biedt het gebied de mensen de ruimte om te groeien. Dan ben je gastvrij. Een goed voorbeeld is de wijk Little C in Rotterdam. “Daar barbecueën ze zelfs in de winter buiten!”, zei Zaaijer. “Dan heb je echt een beschutte omgeving gecreëerd.”
Wat ze daar ook goed hebben gedaan, en in het Hoefkwartier niet mag worden vergeten, is het toevoegen van groene en rustige plekken waar je kunt ontspannen. “Je verwacht het misschien niet, maar zelfs de ROC-studenten vragen om stilteplekken en buitenleer plekken.” Toch is het niet gek. Deze generatie krijgt zo veel prikkels. En rustige plekken zorgen voor stressvermindering en ontspanning. Die ruimte is dus juist nodig in de stad, ook voor jonge mensen.
Een veilige en prettige omgeving (zaterdag)
Landschapsarchitect Kevin van Leeuwen refereerde in zijn presentatie naar het oerbrein van de mens. Mensen worden rustig van groen: de repeterende patronen maken ons rustig. We leefden vroeger in de natuur, dus het is niet gek dat we de natuur als prettig ervaren. Ook zorgt een groene omgeving met bomen en struiken voor een beschutte omgeving: je voelt je veilig. Datzelfde gevoel geeft een oude stad. Hier is meer (bio)diversiteit en er zijn kronkelende paden en diverse vormen en groottes van gebouwen. Het geeft beschutting. De rechte lijnen en brede wegen vindt ons (oer)brein maar niks. Ook de aanwezigheid van water en eetbare planten dragen bij aan ons geluk. “Dit is een plek waar je kunt overleven.” Zegt je oerbrein tegen je als je langs een appelboom of kabbelende beek loopt. Uitgangspunten om in gedachten te houden bij het maken van een nieuwe stadswijk.
Kennis toepassen in het Hoefkwartier
Tijdens de Dag van de Architectuur konden deelnemers beide dagen meedoen aan een Placegame. Op locatie werd gekeken hoe de plek gastvrijer ingericht kan worden. Bij voorkeur zo gastvrij, dat men zich geen gast meer voelt, maar eigenaarschap ervaart. Je voelt je immers meer thuis bij iemand, bij wie je vrij genoeg voelt om zelf het drinken uit de koelkast te pakken. Tijdens de placegames is gekeken naar drie locaties: het stationsplein, de hoek met hoge bomen voor het ABNAMRO gebouw en de vijver.
Stationsplein
Bij het stationsplein werden vooral de voorzieningen gemist en de recent toegevoegde kleuren en bankjes werden gewaardeerd. Het ontbreekt nog wel aan groen op dit ‘plein’ dat eigenlijk geen plein genoemd kan worden. Het is meer een fietsenstalling. Misschien kunnen we die groen inpakken? En misschien een koffiekar erbij en wat extra zitbankjes schuin onder de bomen.
De bomen voor ABN AMRO
De flocci staat hier mooi met haar kleuren en organische vormen. Maar zo op de hoek bij het ABN AMRO-kantoor voel je je nog een beetje bekeken, terwijl je juist mensen wilt kijken vanuit een meer beschut plekje. Een stukje naar achteren, op de parkeerplaats van Dr Oetker kan dit wel. Misschien kunnen we hier een terrasje maken? Een horecavoorziening zou hier niet misstaan. En, voor wie goed kijkt, vanuit deze plek zie je de Lieve Vrouwetoren: de nabijheid van de oude binnenstad! Dit kan benadrukt worden. Rondom de zitelementen mogen wel wat hagen komen en een rek en strek plek voor hardlopers of eetbaar groen. En misschien een boomhut of boomkronenpad?
De vijver
Bij de vijver worden vooral bankjes gemist. Een plek waar je lekker in de schaduw over het water kunt kijken. Een plek om te barbecueën met wat picknickbankjes in de bomenlaan, zou heel fijn zijn hier. Niemand heeft immers een tuin in het Hoefkwartier. En hangmatten! Tussen de bomen. Dit is een ideale plek voor een power nap. Of alleen haken, dat je je eigen mat mee kunt nemen of er één kunt lenen ergens. Een deelkastje misschien? Of bij de horeca die binnenkort bij de Lichtpen komt. Er mist dan wel een toilet in de openbare ruimte, misschien kan dit ook bij die horecagelegenheid. Ook voor tussen de bomen: van die slingers met lampjes eraan. De dag van de architectuur was warm en niet druk bezocht, maar de opbrengst is waardevol voor de Hoefkwartiermakers en de toekomst van het Hoefkwartier.
